25 Ιουλ 2015
Απ' ό,τι φαίνεται, το διακριτό, σχεδόν στρογγυλό /R/ μάλλον αρχίζει να εξαφανίζεται από τη σκωτική προφορά. Η Eleanor Lawson είναι κοινωνιογλωσσολόγος στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης και στο Queen Margaret στο Εδιμβούργο και έχει διεξαγάγει έρευνα πάνω στο φαινόμενο αυτό.
Σε λέξεις όπως <car>, <cart> και <first>, οι ομιλητές δε χρησιμοποιούν πια το ρωτικό /R/, αλλά προφέρουν τη λέξη περισσότερο με τον τρόπο που το κάνει ένας Βρετανός ή Αγγλικανός ομιλητής.
Αυτό, βέβαια, δεν πρόκειται για περίπτωση αγγλικανοποίησης που προκαλείται με την εκτεταμένη έκθεση στη βρετανική τηλεόραση ή το ράδιο.
Η Lawson θεωρεί ότι «είναι μια φυσική φωνητική αλλαγή». Και συμπληρώνει: «Δε συμβαίνει μόνο στα αγγλικά της Σκωτίας. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες το φαινόμενο αυτό παρατηρείται και σε άλλες γλωσσικές ποικιλίες της αγγλικής, σε άλλες γλώσσες, με άλλα σύμφωνα. Αυτό έχει να κάνει με τα σύμφωνα, τα οποία, όταν βρίσκονται στην αρχή των λέξεων, πραγματώνονται φωνητικά με ένα πιο χρονικά ακριβή τρόπο. Όταν όμως βρίσκονται στο τέλος των λέξεων, υπάρχει η τάση οι κινήσεις (στους τόπους άρθρωσης) που συγκροτούν τα σύμφωνα αυτά να συμφύρονται.
Ουσιαστικά, στα αγγλικανικά αγγλικά, αυτό το ρωτικό /R/ άρχιζε να εξαφανίζεται περί το 1700 μ.Χ.. Αρχικά, ήταν χαρακτηριστικό της ομιλίας της εργατικής τάξης, το οποίο είχε στιγματιστεί ιδιαίτερα. Σήμερα είναι αποδεκτό και, μάλιστα, απαντά συχνά στα αγγλικανικά αγγλικά.
Πού πορεύεται λοιπόν το σκωτικό /R/; Ερευνητές στο QMU (Queen Margaret University) χρησιμοποίησαν υπερηχογραφήματα για να δουν τη στοματική κοιλότητα ομιλητών καθώς αυτοί μιλούσαν. Συμπέραναν ότι πράγματι το ρωτικό /R/ δεν εξαφανιζόταν εντελώς.
«Οι ομιλητές πραγμάτωναν το /R/ σε επίπεδο άρθρωσης», εξηγεί η Lawson. «Ακολουθούσαν την κατάλληλη γλωσσική κίνηση, ωστόσο αυτό που στην ουσία έκαναν ήταν ότι καθυστερούσαν στην εκφώνησή του σε βαθμό τέτοιο, ώστε να καλύπτεται ο ήχος από επόμενο σύμφωνο ή να έχει παύσει η δόνηση των φωνητικών χορδών. Έτσι, δεν μπορεί κάποιος να το ακούσει όσο καθαρά προφερόταν παλιά. Και πάλι, όμως, δεν μπορούμε να κάνουμε λόγο για περίπτωση εξαφάνισης του /R/ - αφού εξακολουθούν να το παράγουν».
Η Lawson δεν ανησυχεί για την τάση της εξαφάνισης του /R/, και ισχυρίζεται ότι δεν μπορεί ούτε θα έπρεπε να κάνει κανείς τίποτα για τη μεταβολή αυτή: «Η γλώσσα αλλάζει διαρκώς».
Πρόχειρη μετάφραση: Tobe Ornottobe
Το /R/ στο κείμενο αυτό επιλέγω να το εκφράζω ως φώνημα παρά ως φθόγγο, ώστε να περιλαμβάνει όλους τους πιθανούς φθόγγους με τους οποίους μπορεί να πραγματωθεί στη σκωτική διάλεκτο (βλ. περισσ. Scottish English)
ΠΗΓΗ
