26 Ιουλ 2015
Οι αναπτυξιακές γλωσσικές διαταραχές αναφέρονται σε παιδιά που σε σχέση με τη ηλικία τους όταν μιλούν δεν έχουν πλούσιο λεξιλόγιο ή/και δεν συντάσσουν σωστά ή/και κάνουν γραμματικά ή/και μορφολογικά λάθη ή/και σαν ακροατές δεν κατανοούν έννοιες, λεξιλόγιο ή/και συντακτικές δομές ή/και γραμματικά-μορφολογικά στοιχεία. Τα αίτια των γλωσσικών διαταραχών μπορεί να ανευρεθούν σε περιπτώσεις όπου υπάρχει εμφανές σύνδρομο (π.χ. σύνδρομο Down), δυσλειτουργία οργάνων ακοής ή οργανική εγκεφαλική βλάβη. Πολλές φορές όμως παραμένουν άγνωστα και αποδίδονται γενικά σε «ελαφρά σημάδια» εγκεφαλικής δυσλειτουργίας. Στις αναπτυξιακές γλωσσικές διαταραχές ανήκουν:
Γλωσσική διαταραχή ή γλωσσική καθυστέρηση
Ο όρος γλωσσική διαταραχή δηλώνει ύπαρξη προβλημάτων στην κατανόηση ή/και έκφραση του λόγου και την δυσκολία εκμάθησης της γλώσσας, ενώ ο όρος γλωσσική καθυστέρηση αναφέρεται σε παιδιά που ναι μεν παρουσιάζουν εξελικτική ανάπτυξη του λόγου αλλά το γλωσσικό τους επίπεδο είναι κατώτερο από αυτό των συνομηλίκων τους.
Ειδική Γλωσσική Διαταραχή
Χαρακτηρίζει παιδιά που παρουσιάζουν προβλήματα λόγου χωρίς να έχουν νοητική καθυστέρηση, οργανικές αισθητηριακές βλάβες ή ψυχικές διαταραχές. Παιδιά με ειδική γλωσσική διαταραχή παρουσιάζουν πιο αργό ρυθμό γλωσσικής ανάπτυξης, σε σύγκριση με άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας, ενώ τα άλλα αναπτυξιακά στάδια (π.χ. ψυχοκινητικά) συνήθως παρουσιάζονται φυσιολογικά.
Γλωσσικές δυσκολίες που οφείλονται σε νοητική υστέρηση
Παιδιά με νοητική υστέρηση παρουσιάζουν δυσκολίες στην κατάκτηση της γλώσσας. Ανάλογα με το βαθμό της νοητικής υστέρησης εμφανίζονται προβλήματα τόσο στο επίπεδο της κατανόησης όσο και σε αυτό της έκφρασης.
Βαρηκοΐα – κώφωση
Παιδιά με βαρηκοΐα – κώφωση έχουν δυσκολία στην απόκτηση των σωστών γλωσσικών μορφών μέσω του ακουστικού καναλιού, πράγμα το οποίο έχει σαν επακόλουθο ανάπτυξη διαταραχών σε όλες τις διαστάσεις της γλώσσας. Κάθε παιδί παρουσιάζεται με διαφορετική κλινική εικόνα όσον αφορά τις γλωσσικές του διαταραχές.
Ο όρος γλωσσική διαταραχή δηλώνει ύπαρξη προβλημάτων στην κατανόηση ή/και έκφραση του λόγου και την δυσκολία εκμάθησης της γλώσσας, ενώ ο όρος γλωσσική καθυστέρηση αναφέρεται σε παιδιά που ναι μεν παρουσιάζουν εξελικτική ανάπτυξη του λόγου αλλά το γλωσσικό τους επίπεδο είναι κατώτερο από αυτό των συνομηλίκων τους.
Ειδική Γλωσσική Διαταραχή
Χαρακτηρίζει παιδιά που παρουσιάζουν προβλήματα λόγου χωρίς να έχουν νοητική καθυστέρηση, οργανικές αισθητηριακές βλάβες ή ψυχικές διαταραχές. Παιδιά με ειδική γλωσσική διαταραχή παρουσιάζουν πιο αργό ρυθμό γλωσσικής ανάπτυξης, σε σύγκριση με άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας, ενώ τα άλλα αναπτυξιακά στάδια (π.χ. ψυχοκινητικά) συνήθως παρουσιάζονται φυσιολογικά.
Γλωσσικές δυσκολίες που οφείλονται σε νοητική υστέρηση
Παιδιά με νοητική υστέρηση παρουσιάζουν δυσκολίες στην κατάκτηση της γλώσσας. Ανάλογα με το βαθμό της νοητικής υστέρησης εμφανίζονται προβλήματα τόσο στο επίπεδο της κατανόησης όσο και σε αυτό της έκφρασης.
Βαρηκοΐα – κώφωση
Παιδιά με βαρηκοΐα – κώφωση έχουν δυσκολία στην απόκτηση των σωστών γλωσσικών μορφών μέσω του ακουστικού καναλιού, πράγμα το οποίο έχει σαν επακόλουθο ανάπτυξη διαταραχών σε όλες τις διαστάσεις της γλώσσας. Κάθε παιδί παρουσιάζεται με διαφορετική κλινική εικόνα όσον αφορά τις γλωσσικές του διαταραχές.
Διαταραχές χρήσης της γλώσσας / Πραγματολογικές διαταραχές
Τα παιδιά που παρουσιάζουν προβλήματα με τη χρήση της γλώσσας, την κατανόηση κοινωνικών κανόνων και της μη λεκτικής επικοινωνίας εμπίπτουν στις πιο κάτω κατηγορίες:
Τα παιδιά που παρουσιάζουν προβλήματα με τη χρήση της γλώσσας, την κατανόηση κοινωνικών κανόνων και της μη λεκτικής επικοινωνίας εμπίπτουν στις πιο κάτω κατηγορίες:
Αυτισμός
Τα παιδιά με αυτισμό χαρακτηρίζονται γενικά από μη φυσιολογική κοινωνική ανάπτυξη, μη φυσιολογική ανάπτυξη της επικοινωνίας καθώς και από επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές και περιορισμένα ενδιαφέροντα όπως είναι στερεοτυπικές κινητικές συμπεριφορές και προσκόλληση σε καθημερινές ρουτίνες.
Σύνδρομο Asperger
Παιδιά με αυτό το σύνδρομο χαρακτηρίζονται από κοινωνική απομόνωση και εκκεντρική συμπεριφορά. Το σύνδρομο αυτό μοιάζει με τον αυτισμό αλλά δεν υπάρχει σημαντική γλωσσική καθυστέρηση, δεν υπάρχει σημαντική καθυστέρηση της γνωστικής ανάπτυξης ή της ανάπτυξης της προσαρμοστικής συμπεριφοράς.
Σημασιολογική – πραγματολογική διαταραχή
Ο λόγος των παιδιών με σημασιολογική-πραγματολογική διαταραχή είναι καλά δομημένος και χαρακτηρίζεται από ηχολαλία (επανάληψη λέξεων – προτάσεων που ακούει). Έχει δυσκολία να κατανοήσει το μήνυμα μιας πρότασης και το αντιλαμβάνεται κυριολεκτικά. Χρησιμοποιεί στερεοτυπικές φράσεις και έχει την τάση να μιλάει για ένα θέμα «γενικά και αόριστα» χωρίς συγκεκριμένο περιεχόμενο. Σε αυτήν την περίπτωση βέβαια το παιδί δεν έχει τα κλασσικά συμπτώματα του αυτισμού (επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, περιορισμένα ενδιαφέροντα).
Τα παιδιά με αυτισμό χαρακτηρίζονται γενικά από μη φυσιολογική κοινωνική ανάπτυξη, μη φυσιολογική ανάπτυξη της επικοινωνίας καθώς και από επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές και περιορισμένα ενδιαφέροντα όπως είναι στερεοτυπικές κινητικές συμπεριφορές και προσκόλληση σε καθημερινές ρουτίνες.
Σύνδρομο Asperger
Παιδιά με αυτό το σύνδρομο χαρακτηρίζονται από κοινωνική απομόνωση και εκκεντρική συμπεριφορά. Το σύνδρομο αυτό μοιάζει με τον αυτισμό αλλά δεν υπάρχει σημαντική γλωσσική καθυστέρηση, δεν υπάρχει σημαντική καθυστέρηση της γνωστικής ανάπτυξης ή της ανάπτυξης της προσαρμοστικής συμπεριφοράς.
Σημασιολογική – πραγματολογική διαταραχή
Ο λόγος των παιδιών με σημασιολογική-πραγματολογική διαταραχή είναι καλά δομημένος και χαρακτηρίζεται από ηχολαλία (επανάληψη λέξεων – προτάσεων που ακούει). Έχει δυσκολία να κατανοήσει το μήνυμα μιας πρότασης και το αντιλαμβάνεται κυριολεκτικά. Χρησιμοποιεί στερεοτυπικές φράσεις και έχει την τάση να μιλάει για ένα θέμα «γενικά και αόριστα» χωρίς συγκεκριμένο περιεχόμενο. Σε αυτήν την περίπτωση βέβαια το παιδί δεν έχει τα κλασσικά συμπτώματα του αυτισμού (επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, περιορισμένα ενδιαφέροντα).
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Για την αντιμετώπιση των δυσκολιών που παρουσιάζουν παιδιά με αναπτυξιακές γλωσσικές διαταραχές δυστυχώς δεν υπάρχει μία «μαγική συνταγή» κατάλληλη για όλα τα παιδιά. Ανάλογα με τους τομείς της γλώσσας στους οποίους ένα παιδί παρουσιάζει κάποια δυσκολία, διαμορφώνεται και το κατάλληλο θεραπευτικό πρόγραμμα. Για το λόγο αυτό, πριν την έναρξη του θεραπευτικού προγράμματος, συλλέγουμε όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες, όπως είναι ένα λεπτομερές ιστορικό και μία λεπτομερής ανάλυση ενός γλωσσικού δείγματος, που θα μας δείξει τις αδυναμίες αλλά και τις ικανότητες του παιδιού και θα μας βοηθήσει στη διαμόρφωση του κατάλληλου θεραπευτικού προγράμματος.
Για την αντιμετώπιση των δυσκολιών που παρουσιάζουν παιδιά με αναπτυξιακές γλωσσικές διαταραχές δυστυχώς δεν υπάρχει μία «μαγική συνταγή» κατάλληλη για όλα τα παιδιά. Ανάλογα με τους τομείς της γλώσσας στους οποίους ένα παιδί παρουσιάζει κάποια δυσκολία, διαμορφώνεται και το κατάλληλο θεραπευτικό πρόγραμμα. Για το λόγο αυτό, πριν την έναρξη του θεραπευτικού προγράμματος, συλλέγουμε όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες, όπως είναι ένα λεπτομερές ιστορικό και μία λεπτομερής ανάλυση ενός γλωσσικού δείγματος, που θα μας δείξει τις αδυναμίες αλλά και τις ικανότητες του παιδιού και θα μας βοηθήσει στη διαμόρφωση του κατάλληλου θεραπευτικού προγράμματος.
Πιο συγκεκριμένα, για παιδιά με γλωσσική διαταραχή ή καθυστέρηση καθώς και με ειδική γλωσσική διαταραχή, η θεραπεία συνήθως διαμορφώνεται έχοντας ως γνώμονα την φυσιολογική γλωσσική ανάπτυξη, ξεκινώντας με την εκμάθηση γλωσσικών εννοιών ή την εκφορά ήχων της ομιλίας που κατακτώνται πρώτα σε παιδιά με φυσιολογική γλωσσική ανάπτυξη.
Σε παιδιά με νοητική υστέρηση, ανάλογα με το βαθμό νοητικής υστέρησης διαμορφώνεται το κατάλληλο θεραπευτικό πρόγραμμα. Σε άτομα με σοβαρή νοητική υστέρηση, στόχος είναι η βασική επικοινωνία. Άτομα με βαριά νοητική υστέρηση μπορούν ύστερα από κατάλληλη εκπαίδευση να μάθουν να επικοινωνούν, αν όχι με την ομιλία τότε μέσω νοημάτων, για βασικές ανάγκες, όπως είναι η πείνα, η δίψα, ο πόνος, η κούραση κ.α. Όσο μικρότερος ο βαθμός νοητικής υστέρησης, τόσο μεγαλύτερη και η ικανότητα εκμάθησης της γλώσσας και της ομιλίας.
Σε παιδιά με βαρηκοΐα – κώφωση δίνεται έμφαση στην απόκτηση των γλωσσικών μορφών μέσω του ακουστικού καναλιού καθώς και στην καθαρότητα της ομιλίας. Σε περίπτωση που κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό εξαιτίας του μεγάλου βαθμού απώλειας ακοής, δίνεται έμφαση στην ολιστική προσέγγιση, που συνδυάζει την νοηματική και τη χειλεοανάγνωση για την επικοινωνία των κωφών.
Σε παιδιά με πραγματολογικές διαταραχές δίδεται έμφαση στην κατανόηση των κοινωνικών κανόνων και στην μη λεκτική επικοινωνία. Για το λόγο αυτό, ανάλογα με την περίπτωση, πραγματοποιούμε και ομαδικές θεραπείες (2 παιδιά – 2 θεραπευτές) προκειμένου να ενισχύσουμε την κοινωνική αλληλεπίδραση των παιδιών αυτών. Ανάλογα βέβαια με την βαρύτητα των συμπτωμάτων, στις περισσότερες περιπτώσεις τα παιδιά με πραγματολογικές διαταραχές εμφανίζουν δυσκολίες στην κατανόηση και στην παραγωγή του λόγου γενικότερα, γεγονός που καθιστά απαραίτητη τη διαμόρφωση του κατάλληλου θεραπευτικού προγράμματος προς αντιμετώπιση των επιμέρους δυσκολιών.
![Δυσλεξία: Έτσι βλέπουν τα γράμματα όσοι έχουν δυσλεξία [εικόνες]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjgPpMnmNxiEYRlVrxNC6wWfRyOIvwwbepUkn7lL3Luf79ZYMDe3aWY35ejXmmBOPqofr9Q8N2F0M35Fk5cdgnn_GWMBekIUgVovXX013B7jGC5UBQgtHg_QJc2BQPCHCJ_6gW3B5Tvkik/s72-c/Dyslexia.jpg)
